Ik geef training in frontend tools en stacks als HTML, JavaScript, TypeScript, React, Angular en Vue. Ik schrijf boeken en artikelen over tal van (ICT-) onderwerpen. Ik was lead developer en directeur bij Yindo - Jouw digitale bibliotheek. Je kunt mij volgen op Twitter(@PeterKassenaar).

In dit blog vind je persoonlijke artikelen, die niet noodzakelijk tech-gerelateerd zijn.

Views and expressions are my own.

Terug naar de algemene site.

04september

Sabbatical - hoe doe je dat financieel?

Noot: dit is een persoonlijke blogpost. Geen technisch artikel. Lees bijvoorbeeld PhoneGap voor Android installeren als je een technische post wil lezen.

In mijn vorige blogpost schreef ik over mijn aanstaande sabbatical, die als het goed is rond april 2016 zal starten.

“Maar hoe ga je dat financieel dan regelen?” was een vraag die mij de vorige keer (in 2005) veel gesteld werd. En “Ja, ik zou het ook wel willen, maar hoe moet het dan met mijn werk|carrière|pensioen|auto|ander-excuus-begrip?”.

En ik weet dat ik mij hier op glad ijs begeef, omdat ik mijn eerste halfjaar vrijaf in 2005 makkelijk uit eigen zak kon bekostigen. Maar 2014 is 2005 niet. De financiële crisis van de afgelopen jaren heeft ook mijn bedrijfje niet ongemoeid gelaten. De schatkist van de Kassenaartjes is maar juist genoeg gevuld om de welbekende tegenslag van de kapotte wasmachine te kunnen opvangen. Toch laat het zich volgens mij vrij eenvoudig in een woord samenvatten:

discipline.

En een beetje vooruit denken. Als je echt vrij wilt nemen – of, zoals ik, het moet doen om je energie en enthousiasme te behouden – moet je dit plannen. En vervolgens de consequenties aanvaarden.

Rekensom

Je kunt een eenvoudige rekensom maken.

  • Stel dat je 2500 euro per maand nodig hebt voor je vaste lasten en normale gezinsuitgaven: eten, abonnementen, verzekeringen, hypotheek, benzine enzovoort (ik noem maar een bedrag).
  • Dan heb je voor een half jaar vrijaf dus 6 x 2500=15.000 euro nodig.
  • Als je eens in de tien jaar een half jaar vrij wilt nemen – opnieuw zoals ik – dan moet je dus in tien jaar 15 mille bij elkaar sparen.
  • Dat is vijftienhonderd euro per jaar, oftewel 125 euro per maand. Dat moet je dan opzij zetten en vervolgens niet aankomen.

Simpel toch? Ja, het is twee keer lastig (1. Bedrag opzij zetten, 2. Niet aankomen), maar ook twee keer samen te vatten onder de noemer discipline.

Aanvaard de consequenties van je keuze. Nu is 125 euro per maand niet niks, maar voor veel werknemers toch ook geen onoverkomelijk bedrag. Als je meer nodig hebt per maand wordt het bedrag dat je weg moet zetten natuurlijk groter, maar waarschijnlijk zijn in dat geval je inkomsten ook hoger. En zou het dus weer wat makkelijker moeten zijn.

Misschien moet je een symbolisch gebaar maken. Stop met roken en doe het geld in de pot. Ga niet meer eens per week uit eten, of schaf de zaterdagse snackbarbezoekjes af. Het levert direct enkele tientjes per maand op. En je hebt een doel. Het houdt je scherp.

dus…planning?

Ik moet hier overigens aan toevoegen dat ik na mijn sabbatical in 2005-2006 niet direct de nu volgende periode voor 2016 had gepland. Dat idee (over de tienjaarlijkse cycli en levensloopindeling) kwam pas in mei van dit jaar tot rijping. Dat betekent dus dat ik, ehhh, een beetje achter loop met mijn reserveringen.

Maar ik heb het voordeel dat een deel van mijn werk bestaat uit het schrijven van boeken. En met het schrijven van boeken verdien je pas geld op het moment dat ze verkocht worden. Je krijgt altijd achteraf royalties uitgekeerd over de verkochte exemplaren. Ook als je niet schrijft, worden er toch nog boeken verkocht.

Niet zo veel meer als tien jaar geleden (lang niet zo veel meer) en van ICT-boeken schrijven alleen kan je geen fatsoenlijk inkomen meer verwerven, maar het zorgt er wel voor dat een deel van de uitgaven in mijn vrije halfjaar gedekt is. En ik dus iets minder hoef te sparen vooraf.

Bovendien ben ik ZZP’er en kan ik er daarmee voor kan kiezen tijdelijk een tandje bij te schakelen. Dus dat doe ik tot en met april 2016. Ik zal me niet hoeven vervelen (heb je al gezien dat ik uitstekende trainingen verzorg? Grijp je kans nu het nog kan! :-).

Praktisch gezien zal ik ook nog moeten overleggen met mijn accountant om af te spreken wat fiscaal gezien de meest gunstige manier is om het te bekostigen: sparen in de B.V. en een half jaar lang gewoon loon doorbetalen alsof er niks aan de hand is, of privé-sparen en een half jaar lang geen loon (en dus ook geen loonbelasting) te hoeven afdragen. Dat weet ik allemaal nog niet. Maar dat zijn details. Daar komen we wel uit.

Conclusie

Als je werknemer bent en je wilt sabbatical verlof om bij te tanken, vallen er ongetwijfeld afspraken te maken met je werkgever. Als dat niet het geval is, kun je je afvragen of je wel bij de juiste werkgever zit. Verder zal het vooral van jezelf afhangen. Wees kritisch voor jezelf en vraag je af of je de discipline kunt opbrengen te sparen. Wil je het zelf? Graag genoeg? Doe het dan. Je bent zelf je grootste beperking. Maar ook je grootste mogelijkheid. Van de overheid hoef je niks te verwachten, zoveel heb ik wel geleerd. De destijds enthousiast aangekondigde levensloopregelingen met belastingvrij sparen en andere voorzieningen zijn al weer gesneuveld of anderszins wordt je gehinderd door Haagse bezuinigingsdrift. Je moet het zelf doen. Je bent verantwoordelijk voor je eigen leven en indeling daarvan.

Ik ga het proberen.

 

Peter Kassenaar
-- 4 september 2014.

04september

Sabbatical 2016

Noot: dit is een persoonlijke blogpost. Geen technisch artikel. Lees bijvoorbeeld Wat is AngularJS? als je een technische post wil lezen.

[TL;DR-versie: ik wil een tweede sabbatical plannen. Vanaf april tot en met oktober 2016 stop ik met werken en ga ik een half jaar iets anders doen. Of het gaat lukken weet ik nog niet, maar ik streef er wel naar.]

Vakantie?

Je kent vast het ultieme gevoel dat je ervaart in de vakantie. Even niks meer doen, voeten languit op de bank, weg met de agenda, de dagen nemen zoals ze komen. Het omgekeerde is ook waar: juist omdat je weet dat je over een xx-aantal dagen of -weken vakantie hebt, houd je het nog even vol op je werk.

The past…

Toen ik in 1994 de universiteit verliet, was dat omdat ik het jaar 1995 in dienst moest. Van 1 januari tot 31 december 1995 vervulde ik vervangende dienstplicht bij de blindenbibliotheek in Amsterdam. Omdat er in mijn vakgebied (Lichamelijke Opvoeding en Bewegingswetenschappen) ook daarna nog geen werk te vinden was, startte ik in 1996 mijn eigen ICT-bedrijf (ik was sinds 1989 met computers en programmeren bezig, dus ik rolde er niet bepaald blanco in).

Ik surfte mee op de eerste opkomende internetgolf in Nederland. Ik ging lesgeven in het maken van websites en schreef het eerste oorspronkelijk Nederlandstalige werk (dat wil zeggen: een niet vertaalde uitgave) over HTML: de Basiscursus HTML 3.2. Van het een kwam het ander. Ik schreef over Windows, Microsoft Office, Dreamweaver, Flash, de internetprogrammeertalen JavaScript, ASP.NET en talloze andere onderwerpen. In het begin van deze eeuw was ik enige jaren de best verkopende Nederlandstalige ICT-auteur.

Maar het werken eiste zijn tol. Mijn toenmalige uitgeverij (Academic Service) werd overgenomen door SDU, vele uitgevers volgden elkaar snel op en telkens opnieuw moest ik weer tijd en energie stoppen in kennismakingsgesprekken, nieuwe titels plannen, bestaande uitgaven doornemen, updaten en meer.

Daarnaast werd in 2004 onze zoon Javan geboren. Opeens kon ik niet meer mijn eigen tijd indelen, maar leefde ik het ritme dat de baby ons oplegde. Dat alles leidde er toe dat ik in eind 2005 dusdanig moe was dat ik vond dat ik er noodgedwongen een tijdje tussenuit moest, om niet overspannen te raken of een burn-out te krijgen. De eerste tien jaar van mijn eigen bedrijf zaten er op.

Ik nam afscheid van Academic Service. Financieel was het destijds eenvoudig. Ik ben geen uitgaanstype en geef niks om dure etentjes, vakanties of auto’s. Het spaarvarken was dus aardig gevuld. Ik stopte tussen oktober 2005 en mei 2006 met werken en nam een sabbatical. In die eerste tien jaar had ik tientallen boeken geschreven, talloze mensen opgeleid en een aanzienlijk zakelijk netwerk opgebouwd. Werkweken van 40 uur waren een zeldzaamheid. Meestal was het 50 of 60. Zoals elke ZZP’er zal herkennen is het geen optie om ‘nee’ verkopen.

Maar de batterij moest opnieuw worden opgeladen. Niet een heel jaar, dat leek me toen ook al wat aan de lange kant, maar ik moest wel mentaal rebooten. Ik koos niet voor een wereldreis (met zo’n baby zeker!) of een fietstocht naar Santiago di Compostella. Ik hield het wat simpeler en leerde gitaarspelen. Nou ja, een beetje dan. In een tempo van 1 akkoord per maand kende ik aan het einde van mijn sabbatical ongeveer zes akkoorden. Ik kan ze nu nog blindelings spelen. In elke gewenste volgorde ;-).

Een andere reden, die onbewust ook meespeelde was dat Javan inmiddels ruim tweeënhalf jaar oud was. Zelf ben ik op vroege leeftijd mijn vader verloren – ik was ruim tweeënhalf jaar oud. En ik heb amper herinneringen aan hem. Mijn vroegste herinneringen betreffen zijn begrafenis, waarbij ik niet mee mocht.

Als mij op dat moment iets zou overkomen, zo redeneerde ik, zou Javan geen herinneringen aan mij hebben. Dat wilde ik voorkomen door juist op die leeftijd veel tijd met hem door te brengen. Mijn half jaartje vrij heeft in 2005-2006 niet helemaal de rust gebracht die ik ervan verwacht had – het verplicht opgelegde babyritme, weet je nog? – maar ik heb wel veel tijd met mijn zoon doorgebracht. Eind 2006 werd bovendien onze dochter Feline geboren. Het was dus wel degelijk goed besteedde tijd.

The present…

Fast forward de volgende tien jaar. Ik ben inmiddels 45 jaar. Het werk dat ik gekozen heb, vind ik reuze leuk. Natuurlijk, op detailniveau veranderen er dingen (ik schrijf amper nog over Office, om maar eens wat te noemen en heb mij gespecialiseerd in Frontend Web Development), maar in grote lijnen weet ik wat ik ben.

Ik ben een geboren docent. Ik vind het leuk om dingen uit te leggen en kennis over te dragen. De vorm waarin dat gebeurt - via trainingen, boeken, artikelen, blogposts en videofilmpjes – varieert. Maar kennisvergaring en -overdracht is mijn core compentence (om maar eens modern managersjargon te gebruiken). Dat heb ik geleerd in twintig jaar eigen bedrijf.

Maar ook nu weer merk ik dat de manier van werken die mij eigen is – enthousiast voorop lopen in kennis, veel tijd besteden aan (zelf)studie en kennisvergaring en ondertussen opdrachten binnenhalen en uitvoeren, zijn tol eist. En ik overzie de rest van mijn leven; iets wat ook iedere veertigplusser zal herkennen, vermoed ik. Ga ik nog ruim twintig jaar op dezelfde voet door? Hoe zit het over vijf, negen of zestien jaar?

Nu kan niemand de toekomst helemaal plannen, maar je hoeft ook niet als een konijn in de koplampen van de aanstormende agenda te kijken. Je hebt zelf regie.

The future

Daarom heb ik besloten opnieuw een half jaar uit de hectiek te stappen en nieuwe energie te verzamelen. Niet per direct, maar wel alvast inplannen. Van 1 april 2016 tot en met 1 oktober 2016 stop ik met werken. Nog anderhalf jaar te gaan. Anderhalf jaar om me voor te bereiden, afspraken te maken met huidige partners en (zaken)relaties.

Dan heb ik weer een tijdvak van ruim tien jaar achter de rug. En: ik overzie mijn leven, het grotere geheel der dingen. En ik kies voor een patroon, een levenslooppatroon. Dat klinkt heavy, maar ik denk wel dat het een manier is om mijn leven in te delen.

  • De eerste keer nam ik na tien jaar een pauze (ik was toen 35). Toen min of meer gedwongen, om erger te voorkomen.
  • Nu kies ik er voor om na opnieuw tien jaar een pauze in te lassen. Ik ben straks 47.
  • En bij deze kan ik je melden dat ik waarschijnlijk over weer tien jaar (57) ook een half jaar rust zal plannen.
  • Tot slot zal ik de laatste tien jaar tot 67 vol maken. Tenminste, als de regels tegen die tijd niet opnieuw aangepast zijn.

Natuurlijk; de toekomst laat zich niet inkijken. Glazen bollen zijn nog net zo betrouwbaar als vroeger. Maar het is mijn manier er proberen grip op te houden, het leven overzichtelijk in te delen. Zelf te bepalen waar ik ga en sta. Hoe leuk mijn werk ook is, ik werk om te leven. Ik leef niet om te werken. Velen zeggen het, ik probeer de daad bij het woord te voegen (zonder dat ik overigens Dromen, Durven, Doen van Ben Tiggelaar heb gelezen :-).

Conclusie

Ik heb er de afgelopen drie maanden over nagedacht. Mentaal is de kogel nu in ieder geval door de kerk. En nu ik weet dat ik nieuwe rustperiode heb ingelast, weet ik ook zeker dat ik tot die tijd mij 100% kan inzetten voor mijn huidige uitgever (Van Duuren Media) en tijdens mijn trainingen.

Zo voorkom ik dat ik verzuur en zuchtend vaststel ‘dat ik nog twintig jaar moet’. Tot mijn pensioen. Vanaf april 2016 zit ik immers met mijn beentjes op de bank. Agenda in de hoek. Vrij in mijn tijd en vrij in mijn hoofd.

Daar profiteert iedereen van. Mijn cursisten en zakelijke relaties, mijn gezin, en ikzelf niet in het minst.

Natuurlijk zijn er nog wel wat praktische haken en ogen. Daarover gaat deel 2 van dit artikel.

Peter Kassenaar
-- 4 september 2014