Ik geef training in frontend tools en stacks als HTML, JavaScript, TypeScript, React, Angular en Vue. Ik schrijf boeken en artikelen over tal van (ICT-) onderwerpen. Ik was lead developer en directeur bij Yindo - Jouw digitale bibliotheek. Je kunt mij volgen op Twitter(@PeterKassenaar).

In dit blog vind je persoonlijke artikelen, die niet noodzakelijk tech-gerelateerd zijn.

Views and expressions are my own.

Terug naar de algemene site.

26mei

Handboek Usability – 2e editie

978905940699523 mei 2014 – Vandaag is het Handboek Usability – 2e geactualiseerde editie verschenen. In dit handboek leert u alles over het ontwerpen van gebruikersvriendelijke websites. In deze uitgave is alle tekst geactualiseerd en zijn de screenshots aangepast voor de situatie in 2014. Nieuw is een compleet hoofdstuk over mobile usability.

U kunt dit boek gebruiken om uw eigen websites te beoordelen op hun gebruikersvriendelijkheid. Ook leert u hoe u betere websites maakt door vanaf het begin af aan al te letten op factoren die gezamenlijk de gebruikersvriendelijkheid van een website bepalen. U leert eerst welke aspecten een rol spelen bij de usability van een site en gaat vervolgens stap voor stap in detail kijken naar deze factoren. Zo krijgt u langzamerhand een totaalbeeld van de gebruikersvriendelijkheid van een site.

Specificaties

  • Boek, paperback, 336 pagina’s
  • Full Color-uitgave
  • Geschikt voor opleidingen en zelfstudie
  • Onafhankelijk van het gebruikte besturingssysteem en browser
  • ISBN-13: 978-90-5940-699-5 (9789059406995)
  • Prijs: EUR 34,95

Van de flaptekst

“Op internet is de gebruiker de baas. Met maar één muisklik kan hij kiezen uit duizenden soortgelijke websites. Usability gaat over het gebruiksgemak van websites. Hoe gebruikersvriendelijker uw website is, hoe beter hij zal scoren ten opzichte van de concurrentie. In dit geheel in kleur uitgevoerde Handboek Usability laat Peter Kassenaar u uitgebreid zien welke richtlijnen van toepassing zijn bij het maken van gebruikersvriendelijke websites. U leert onder meer hoe usability gedefinieerd wordt en welke kenmerken van toepassing zijn op gebruikersvriendelijke websites. Aan de hand van helder beschreven theorie en talloze schermafbeeldingen met goede en foute voorbeelden hebt u snel inzicht in veelgemaakte usabilityfouten bij webdesign. Door het gebruik van vragen en praktijkoefeningen aan het eind van ieder hoofdstuk is het Handboek Usability buitengewoon geschikt voor opleidingen en zelfstudie. Tot de behandelde onderwerpen behoren:

  • wat is usability en wat is user experience
  • van algemeen naar specifiek: siteontwerp, navigatie en paginaontwerp
  • de homepage en de landing page
  • schrijven voor het web
  • het belang van de zoekfunctie op een website
  • usability en multimedia
  • toegankelijk webdesign (accessibility)
  • mobile usability
  • zelf usabilitytesten uitvoeren

“Dit boek is een must voor webdesigners, webprogrammeurs, webmasters, webschrijvers, hobbyisten, (media)studenten, projectmanagers en marketeers. Kortom, iedereen die met websites werkt om mensen te bereiken. Eén boek – alles over website usability.”

Direct bestellen

 

-- Peter Kassenaar
26 mei 2014

09oktober

Gastcollege ‘usability voor mobiele apparaten’ bij HvA

Logo Hogeschool van Amsterdam

Woensdag 9 oktober 2013 gaf ik een gastcollege ‘Usability op mobiele apparaten’ op deHogeschool van Amsterdam, afdeling Sport, Management en Ondernemen (SM & O).

Beknopte inhoud

In ongeveer een uur kwamen de volgende onderwerpen aan de orde:

  • Waarom is usability belangrijk – waarom heb ik dit als specialisatie gekozen?
  • Een korte geschiedenis van mobiele communicatie.
  • Hoe worden mobiele apparaten op dit moment ingezet bij aankoop- en informatiebeslissingen? De verschuiving van bureaublad-devices naar mobiele devices is onherroepelijk ingezet. Mobiel internet gaat de rol van traditioneel (vast) internet overnemen. Je moet hier in de website of –app voor je onderneming of (sport)vereniging nu al rekening mee houden.
  • Wat is eigenlijk het verschil tussen een (mobiele) website en een App?

Drie concrete verschillen tussen desktop usability en mobile usability:

  • schermafmeting (en de gevolgen daarvan voor je design)
  • bediening: muis vs. touch (en de gevolgen…)
  • belangrijkste doel van de site identificeren (en de gevolgen…)
  • Deze drie aspecten werden daarna getoetst voor drie verschillende sites:
  • Het bleek dat er grote verschillen zijn tussen de sites onderling. Zo is de desktop-gebruikerservaring van Rio 2016 op veel punten nog wel voor verbetering vatbaar, maar is er wel gezorgd voor een geoptimaliseerde mobiele versie van de website. Bij NOC*NSF is dit beeld omgekeerd. De gebruikerservaring van de ‘gewone’ publiekssite is prima, maar is lastig bij mobiel gebruik. Hockey.nl laat min of meer hetzelfde beeld zien als rio2016.com.
  • Bij hockey.nl zijn bijvoorbeeld goede keuzes gemaakt in het terugdringen van de hoeveelheid menu-items in de navigatiestructuur. Zo biedt de mobiele versie snel toegang tot de belangrijkste functies van de site, zonder dat de gebruikersinterface overdadig vol aandoet.

Verschillende sites kennen verschillende sterke en zwakke punten. Het is niet zo dat een site compleet ‘mislukt’ of ‘onbruikbaar’ is, als een van de onderdelen niet goed is uitgewerkt. Het geeft wel aan dat dit betreffende aspect nader bekeken (en liefst verholpen) moet worden, om site-bezoekers op zowel desktop- als mobiele apparaten zoveel mogelijk tegemoet te komen.

Als een site responsive is, betekent dit dat de site zelf onderzoekt op welk type apparaat en schermbreedte hij getoond wordt. De site past zich vervolgens aan, aan het apparaat. Uiteraard moet dit wel door een programmeur worden ingesteld. Het gaat niet vanzelf.

Responsive design is de huidige trend in de webdesignwereld. Het maken van een responsive site is meestal wat duurder dan van een gewone site. Het onderhoud ervan kan vervolgens echter goedkoper omdat je maar één serie bronbestanden hoeft bij te houden.

Eerste dia presentatie usability mobiele apparaten

Presentatie

Je kunt de presentatie van dit college downloaden. Hij is beschikbaar in twee formaten:

Voor vragen over de presentatie of de rest van het gastcollege kun je contact opnemen via het contactformulier op deze site.

Peter Kassenaar
-- 09 oktober 2013

29september

Usability op mobiele apparaten

imageWoensdag 28 september 2011 gaf ik een gastcollege ‘Usability op mobiele apparaten’ op de Hogeschool van Amsterdam, afdeling Sport, Management en Ondernemen.

Beknopte inhoud

In korte tijd kwamen de volgende onderwerpen aan orde:

  • Waarom is usability belangrijk – waarom heb ik dit als specialisatie gekozen?
  • Een korte geschiedenis van mobiele communicatie.
  • Wat is eigenlijk het verschil tussen een (mobiele) website en een App?
  • De ‘mobiele revolutie’ is nog maar net begonnen. Nog minder dan 10% heeft een tablet-device. De komende jaren zullen een steeds verdergaande verschuiving laten zien van desktop naar mobiel. Je moet hier in de website voor je onderneming of sportvereniging nu al rekening mee houden.
  • Drie concrete verschillen tussen desktop usability en mobile usability:
    • schermafmeting (en de gevolgen daarvan voor je design)
    • bediening: muis vs. touch (en de gevolgen…)
    • belangrijkste doel van de site identificeren (en de gevolgen…)
  • Deze drie aspecten werden daarna getoetst voor drie verschillende sites:
  • Het bleek dat er grote verschillen zijn tussen de sites onderling. Zo is de desktop-gebruikerservaring van London 2012 op veel punten nog wel voor verbetering vatbaar, maar is er wel gezorgd voor een geoptimaliseerde mobiele versie van de website. Bij NOC*NSF is dit beeld omgekeerd. De gebruikerservaring van de ‘gewone’ publiekssite is prima, maar is lastig bij mobiel gebruik. Hockey.nl laat min of meer hetzelfde beeld zien als London2012.com.

Verschillende sites kennen verschillende sterke en zwakke punten. Het is niet zo dat een site compleet ‘mislukt’ of ‘onbruikbaar’ is, als een van de onderdelen niet goed is uitgewerkt. Het geeft wel aan dat dit betreffende aspect nader bekeken (en liefst verholpen) moet worden, om site-bezoekers op zowel desktop- als mobiele apparaten zoveel mogelijk tegemoet te komen.

image

Presentatie

Je kunt de presentatie van dit college downloaden. Hij is beschikbaar in twee formaten:

Voor vragen over de presentatie of de rest van het gastcollege kun je contact opnemen via het contactformulier op deze site.

Peter Kassenaar
-- 29 september 2010

15september

Gastcollege Hogeschool van Amsterdam

logo_HvA Woensdag 15 september 2010 gaf ik een gastcollege op de Hogeschool van Amsterdam (HvA), afdeling Sport, Management en Ondernemen. Als oud-ALO’er was dat natuurlijk een leuke gelegenheid om eens terug te keren naar mijn roots.

Beknopte inhoud

In de presentatie kwamen onder meer de volgende onderdelen aan de orde:

  • Het web is niet hetzelfde als ‘het internet’. Het web is een subset van het internet. Andere internet-technieken zijn bijvoorbeeld e-mail, nieuwsgroepen, P2P-netwerken en meer.
  • Bij websites zijn onder meer de volgende twee aspecten te onderscheiden: Techniek (werkt alles zoals het moet werken) en Usability (gebruikersvriendelijkheid; is de website eenvoudig en efficiënt te gebruiken). In het college ging ik vervolgens dieper in op enkele usability-aspecten.
  • Om de usability/gebruikersvriendelijkheid van een website meetbaar te maken, kun je de complete site opdelen in een aantal deelaspecten, zoals herkenbaarheid, snelheid, mogelijkheden om te zoeken en meer. Door deze deelaspecten in detail te bekijken en ze te beoordelen, kun je uitspraken doen over de totale gebruikersvriendelijkheid van een site en wat de verbeterpunten zijn.
  • Als voorbeeld werden de volgende drie aspecten beoordeeld voor verschillende sites: Herkenbaarheid, Navigatie en Interactie.
  • Deze componenten werden bekeken voor:
  • Verschillende sites kennen verschillende sterke en zwakke punten. Het is niet zo dat een site compleet ‘mislukt’ of ‘onbruikbaar’ is, als een van de onderdelen niet goed is uitgewerkt. Het geeft wel aan dat dit betreffende aspect nader bekeken (en liefst verholpen) moet worden, om site-bezoekers zoveel mogelijk tegemoet te komen.

usability_HvA

Presentatie

De presentatie is beschikbaar in twee formaten

Voor vragen over de presentatie of de rest van het gastcollege kun je contact opnemen via het contactformulier op deze site.

Peter Kassenaar
-- 15-09-2010

14juli

Boekreview – Zo Kan Het Ook

 

Cover Zo Kan Het Ook

Een paar weken geleden kreeg ik het eerste boek van collega-usabilityspecialist Stefan Wobben en zijn maatje Raymond Klompsma opgestuurd met het verzoek het te proeflezen en te reviewen.

En om het plastisch uit te drukken: mijn bek viel open.

Het boek breekt met vrijwel alle regels die ik de afgelopen vijftien jaar in het ‘boekenvak’ heb geleerd. De enige conventie waar ze zich aan geconformeerd hebben lijkt te zijn dat het een stapel bedrukt papier is met een kaft er omheen. En dat je het –gelukkig!- in de boekwinkel kunt aanschaffen.

De inhoud is volkomen anders dan je van een gemiddeld usabilityboek gewend bent. Is het wel een usabilityboek? Nee. Is het dan een leerboek? Nee, ook niet. Een leesboek misschien? Allesbehalve dat, volgens de makers (de binnenflap vermeld zelfs prominent: “Dit is geen leesboek”).

Zo Kan Het Ook - binnenwerk

Wat is het dan wel?
Ik schreef hierover onderstaande review.

Zo Kan Het Ook - websites ontwerp je voor mensen

Mijn zoon van zes heeft net als iedereen in zijn klas een Vriendenboekje. Overal gaat het ding mee naar toe. Naar school, naar familie en zelfs naar bed. En iedereen schrijft er wat in. Maar wat nog belangrijker is: iedereen versiert ook de pagina's die hij of zij invult. Met pen en viltstift,met tekeningen en stickers, foto's en andere frutsels.

Het boekje Zo kan het ook van Raymond Klompsma en Stefan Wobben lijkt in zekere zin wel een beetje op een vriendenboekje. Maar dan voor websites, in plaats van klasgenootjes. In een speelse, fullcolor opmaak wordt de lezer meegenomen op een van de vier routes die in het boek voor je zijn uitgestippeld. De thema's Kijken, Denken, Doen en Inspiratie moeten de (aspirant-)webbouwer behulpzaam zijn bij het ontwikkelen van zijn volgende website. Het hele boekje ademt letterlijk de sfeer van een goede vriend die je door allerlei zijweggetjes en geheugensprongetjes laat nadenken over het werk dat je maakt.

Elk van de thema's is uitgewerkt in vele hoofdstukjes die per stuk maar een tot enkele pagina's lang zijn. De spanningsboog van het boek is daarmee erg kort. Hoofdstukken en thema's wisselen elkaar doorlopend af, waardoor chaos en verwarring op de loer ligt voor de onoplettende lezer. Je moet wel bij de les blijven. De hoofdstukken bevatten meer beeld dan tekst. Het is zonder twijfel de bedoeling dat je langer bezig bent met het nadenken en discussiëren over een hoofdstuk dan met het lezen ervan. Ze hebben daarmee meer het karakter van een snack dan van een complete, uitgebalanceerde maaltijd. Het is beslist geen boek dat je van kaft tot kaft leest (de auteurs waarschuwen daar zelf terecht ook voor), maar meer een inspiratiebron die je telkens meeneemt om zo nu en dan een stukje uit mee te pikken. Net als een vriendenboekje.

Iemand die op zoek is naar technische achtergronden van het bouwen van websites laat dit boekje liever links liggen. Maar voor alle anderen is Zo kan het ook bijna verplichte kost. En ja, je kunt er, net als in een vriendenboekje, bijhouden waar je bent geweest, wat je favoriete websites zijn, naar welke muziek je luistert en er is ruimte voor aantekeningen en schetsen van websites die je maakt. Een leuke, nieuwe en verfrissende insteek.

Meer informatie

Peter Kassenaar
14 juli 2010

24maart

Handboek Usability

Handboek Usability (klein) Vandaag is het Handboek Usability – ontwerp gebruikersvriendelijke, doelmatige en toegankelijke websites verschenen. In dit Handboek leert u wat de voorwaarden en kenmerken zijn voor het ontwerpen van gebruikersvriendelijke websites.

U kunt dit boek gebruiken om uw eigen websites te beoordelen op hun gebruikersvriendelijkheid. Ook leert u hoe u betere websites maakt door vanaf het begin af aan al te letten op factoren die gezamenlijk de gebruikersvriendelijkheid van een website bepalen. U leert eerst welke aspecten een rol spelen bij de usability van een site en gaat vervolgens stap voor stap in detail kijken naar deze factoren. Zo krijgt u langzamerhand een totaalbeeld van de gebruikersvriendelijkheid van een site.

Specificaties

  • Boek, paperback, 352 pagina’s
  • Full Color-uitgave
  • Geschikt voor opleidingen en zelfstudie
  • Onafhankelijk van het gebruikte besturingssysteem en browser
  • ISBN-13: 978-90-5940-415-1 (9789059404151)
  • Prijs: EUR 34,90
  • Online voorbeeldhoofdstuk beschikbaar

Van de flaptekst:

“Op internet is de gebruiker de baas. Met maar één muisklik kan hij kiezen uit duizenden soortgelijke websites. Usability gaat over het gebruiksgemak van websites. Hoe gebruikersvriendelijker uw website is, hoe beter hij zal scoren ten opzichte van de concurrentie. In dit Handboek usability laat Peter Kassenaar u uitgebreid zien welke richtlijnen van toepassing zijn bij het maken van gebruikersvriendelijke websites. U leert onder meer hoe usability gedefinieerd wordt en welke kenmerken van toepassing zijn op gebruikersvriendelijke websites. Aan de hand van helder beschreven theorie en talloze schermafbeeldingen met goede en foute voorbeelden hebt u snel inzicht in de meest gemaakte usabilityfouten bij webdesign. Door het gebruik van vragen en praktijkoefeningen aan het eind van ieder hoofdstuk is het Handboek usability buitengewoon geschikt voor opleidingen en zelfstudie”

Beknopte inhoudsopgave

  • Wat is usability en wat is user experience
  • Van algemeen naar specifiek: site-ontwerp, navigatie en paginaontwerp
  • De speciale rol van de homepage
  • Schrijven voor het web
  • Het belang van de zoekfunctie op een website
  • Usability en multimedia
  • Toegankelijk webdesign (accessibility)
  • Interactie en usability
  • Zelf usabilitytesten uitvoeren

“Dit boek is een must voor webdesigners, webprogrammeurs, webmasters, webschrijvers, hobbyisten, (media)studenten, projectmanagers en marketeers. Kortom iedereen die met websites werkt om mensen te bereiken. Eén boek – alles over website usability.”

Hyperlinks uit het boek

In het boek worden honderden voorbeelden en tientallen andere websites met meer achtergrondinformatie genoemd. Alle hyperlinks zijn – voor zover mogelijk – gebundeld op de volgende pagina:

Handboek Usability op Yindo

Yindo Logo Yindo is een nieuw platform voor het online lenen, lezen en kopen van (e-)boeken. Het Handboek Usability is in zijn geheel op Yindo gepubliceerd. Het eerste hoofdstuk is gratis beschikbaar als inkijkexemplaar. 

Daarna kunt u besluiten het boek voor een gering bedrag te lenen, te kopen als online Yindo-boek of te kopen als ‘gewone’ papieren uitgave.

Hebt u het boek gelezen en hebt u opmerkingen ter verbetering van een eventuele volgende druk? Of wilt u andere lezers laten delen in uw ervaringen? Laat dan een bericht achter onder dit artikel of tweet er over via de Yindo-pagina.

Direct bestellen

 

Peter Kassenaar
-- 24 maart 2010

 

(PS: in aanvulling op het bloggen ben ik ook actief op Twitter, voor korte berichten en handige links. Je kunt me volgen via http://twitter.com/PeterKassenaar (@PeterKassenaar is mijn Twitternaam).

24maart

Hyperlinks bij Handboek Usability

 

Handboek Usability Coverfoto Deze pagina bevat een overzicht van de hyperlinks die worden genoemd in het Handboek Usability (ISBN 9789059404151). De hyperlinks verwijzen zowel naar achtergrondinformatie als naar de sites waarvan de afbeeldingen in het boek afkomstig zijn en welke als bronmateriaal werden gebruikt.

Het is onvermijdelijk dat sommige hyperlinks in de toekomst niet meer werken, of dat de sites er niet meer zo uitzien als toen de schermafbeelding voor gebruik in het boek werd gemaakt. Bekijk in dat geval de afbeelding inclusief opmerkingen in het boek en zie of de nieuwe (huidige) versie van de site beter of juist minder goed is geworden. Welke gevolgen hebben de aanpassingen van de site in dat geval gehad voor de usability ervan?

Onder in de pagina staat een opsomming van meer aanbevolen usability-literatuur.

Hoofdstuk 1 - Inleiding

Hoofdstuk 2 – De homepage

hoofdstuk 3 – De navigatiestructuur

Hoofdstuk 4 – Zoekdienst op de website

Hoofdstuk 5 – Servicepagina’s

Hoofdstuk 6 - paginaontwerp

Hoofdstuk 7 – Schrijven voor het web

Hoofdstuk 8 – usability en multimedia

Hoofdstuk 9 – Accessibility

Hoofdstuk 10 – Interactie

Hoofdstuk 11 – usabilitytesten

Aanbevolen en geraadpleegde literatuur

Weaving the Web
Weaving the Web
Tim Berners-Lee

A Brief History of the Future
A Brief History of the Future
John Naughton

 

Don't Make Me Think!
Don't Make Me Think!
Steve Krug

Jakob Nielsen's 50 Websites
Jakob Nielsen's 50 Websites
Jakob Nielsen & Marie Tahir

Eyetracking Web Usability
Eyetracking Web Usability
Jakob Nielsen & Kara Pernice
Prioritizing Web Usability
Prioritizing Web Usability
Jakob Nielsen
About Face 3
About Face 3
Alan Cooper & David Cronin
Elements Of User Experience
Elements Of User Experience
Jesse James Garrett & Jessie James Garrett
 

-- Peter Kassenaar
november 2009 – maart 2010

12januari

Presentatie - Usability in Context

fronteers_banner

 

Maandag 11 januari 2010 gaf ik bij Fronteers een presentatie over de samenhang en context van onderdelen die gezamenlijk de usability (‘gebruikersvriendelijkheid’) van een website bepalen.

Presentatie downloaden (Powerpoint in zip, 5,7MB)

Inhoud in een oogopslag

  • Wat is usability – een korte theoretische achtergrond bij he begrip Usability en de formele definitie volgens de DIN-ISO norm. Introductie van de kernbegrippen Effectief, Efficient en Naar tevredenheid.
  • Usability versus User Experience – deze begrippen hebben veel raakvlakken en maken beide deel uit van het ontwerpproces van webapplicaties. Usability richt zich echter meer op de interactie van de mens met het systeem. User Experience richt zich meer op de beleving van de applicatie.
  • “10 gouden regels” – Om usability meetbaar te maken en concrete uitspraken te kunnen doen over een site (in een Expert Review) of concrete items te kunnen onderzoeken (in een usability test/gebruikerstest) hebben we voor tien kenmerkende onderdelen richtlijnen opgesteld.

fronteers_richtlijnen

De presentatie bevat bij elk van de richtlijnen voorbeelden en als het mogelijk was ‘goede’ en  ‘foute’ voorbeelden die live van het internet zijn geplukt.

Alle aanwezigen bedankt voor jullie aandacht en (kritisch) meedenken tijdens de presentatie! De tijd vliegt als het over user interface design gaat. Discussies over wat wel en niet werkt in een design zijn buitengewoon waardevol en helpen je denk ik (hoop ik!) om als front-ender verder te komen in je werk.

Een paar foto’s:

fronteers01

Voor presentatie te gast bij EasyToBook.com. Is die arm nou afgesneden bij de elleboog? (foto: @arjaneising).

 

fronteers02

Iedereen liet zich het bier na afloop goed smaken (foto: ikzelf).

<ad>
Wil je meer weten over usability of een project laten uitvoeren, neem dan contact op. Ook het verzorgen van een presentatie over een van de (deel)onderwerpen die werden besproken is natuurlijk mogelijk.
</ad>

Oh ja, bijna vergeten! Nog een

<ad>
Handboek Usability (klein) Het nieuwe Handboek Usability verschijnt medio maart 2010. Wil je van het verschijnen hiervan op de hoogte worden gehouden, laat het dan ook even weten via het contactformulier. Bedankt!
</ad>

Peter Kassenaar
-- 12 januari 2010