Deze column is eerder verschenen in de nieuwsbrief van computerboek.nl – als onderdeel van de voorintekenactie bij het verschijnen van het boek Modern Redesign – 2e geheel herziene editie
Modern Redesign
“Lang geleden in de internetoudheid (2004, YouTube bestond nog niet eens!), schreef ik het boek Modern Redesign. Dit was een boek voor webdesigners die de overgang maakten van tabelgebaseerd ontwerpen naar CSS-gebaseerd ontwerpen. Dat was destijds het actuele vraagstuk. In het najaar van 2008 werd ik voor een cursus gevraagd waarbij Modern Redesign als boek werd aanbevolen. De enige reserve die de opdrachtgever had, was of het boek nog wel up-to-date was na zoveel jaar. Ik las het weer eens door en tot mijn verrassing kon ik doorgeven dat er sinds het verschijnen van het boek niet zo heel veel veranderd was. Het boek bleek prima geschikt voor de cursus. HTML werd wel zo’n beetje als klaar beschouwd. En als iets in HTML niet kon, dan hadden we altijd nog Flash en Silverlight. Maar al vrij snel daarna kwam de grote omslag. Medio 2009 was het boek ineens helemáál niet meer geschikt voor cursussen. De titel (‘modern’ redesign) deed zelfs een beetje lachwekkend aan. En hoewel het natuurlijk niet helemaal eerlijk is deze omslag aan één woord op te hangen, doe ik dat hier met het oog op eenvoud toch: iPhone.
iPhone
Het is immers niet overdreven te stellen dat het vooral de iPhone was die een revolutie heeft veroorzaakt in zowel het telefoonlandschap als het mobiele internetlandschap. Ineens werden websites geacht ook te werken op kleine telefoons met fantastische internetmogelijkheden. Maar: de iPhone biedt zoals bekend geen ondersteuning voor Flash of Silverlight. En ook andere smartphones zijn op zijn zachtst gezegd niet echt praktisch voor het weergeven van Flash-inhoud. Daar kun je over klagen, of forums over volschrijven, maar je kunt er ook wat aan doen. Dat deden bijvoorbeeld populaire videodiensten als YouTube en Vimeo. Zij stelden hun videomateriaal beschikbaar via wat ineens een ‘HTML5-videospeler’ werd genoemd. Iedereen werd wakker en plots stonden W3C en de Web Hypertext Application Technology Working Group (WHATWG) volop in de belangstelling. Hoe stond het eigenlijk met de ontwikkeling van de volgende versie van HTML? Hoe zat het met CSS3-opmaakkenmerken als slagschaduw, verlooptinten en afgeronde hoeken, die tot dan toe het exclusieve terrein van Flash waren?
HTML5 als marketingtool
De ontwikkeling van HTML5 en CSS3 raakte op deze manier in een stroomversnelling. Plots schoten de HTML5-demo’s als paddenstoelen uit de grond, ondersteund door nieuwe browserversies en indrukwekkende marketingsites. Want laten we eerlijk zijn, na de Web 2.0-hype van enkele jaren geleden was het hoog tijd geworden voor een nieuw buzzword. En zo werd HTML5 met graagte omarmd. Zit er een transparante achtergrond in een <div> op de site? CSS3! Kan een video op de site ook iPhone/iPad worden afgespeeld? Hup, we knallen er een HTML5-stempel op en geven een persbericht uit. Apple zelf gaf hiervoor de aftrap door een – toegegeven, indrukkwekkende – site te lanceren op apple.com/html5. Maar het eigenaardige is dat slechts twee van de hier gepresenteerde zeven demo’s ook inderdaad HTML5-onderdelen bevatten (het video- en het audiovoorbeeld).
De rest is een mengeling van JavaScript, al bestaande CSS-onderdelen (@font-face, al bekend sinds CSS 2!) en Safari-specifieke browseruitbreidingen die in het geheel niets met het werk van W3C en WHATWG te maken hebben. Maar ach, wie zegt dat je reclamemakers moet geloven? In ieder geval ging de boodschap er in als koek. Google Chrome en Microsoft Internet Explorer volgden met nieuwe browserversies en imposante grafieken en testresultaten die moeten benadrukken dat hun product toch echt het beste presteert op het gebied van de nieuwe webstandaarden. HTML5 heeft sinds vorige week zelfs een eigen logo gekregen. Dit kun je officieel afdrukken op stickers, koffiemokken en T-shirts. Kan iemand zich een logo van HTML 4 of HTML 3.2 herinneren? Techno-taal als marketingtool (terzijde: uiteraard zijn er ook al weer allerlei parodie-logo’s ontwikkeld. Lang leve de creatieve vrijheid op internet ;-)
De werkelijkheid
Voor webontwerpers – en boekenschrijvers – is het echter vervelend dat de werkelijkheid een stuk ingewikkelder en genuanceerder ligt. De standaard HTML5 is niet één pak papier dat op een bepaald moment gereed is, een stempel van goedkeuring krijgt en daarna wordt losgelaten op het grote publiek. HTML5 en ook CSS3 bestaan uit vele substandaarden die elk door een eigen werkgroep in een eigen tempo worden beheerd en verder ontwikkeld. Sommige delen van de standaard zijn min of meer volwassen (de nieuwe inhoudsmodellen, de nieuwe structuurtags), andere delen zijn nog hevig onderwerp van debat (de nieuwe invoertypen, drag-and-drop en meer). Zij zijn nog lang niet klaar om gebruikt te worden in echte sites.
Desondanks was de tijd aangebroken om eindelijk het oude boek Voorheen Modern Redesign aan te passen aan de nieuwste ontwikkelingen en zo goed aan te geven wat de komst van de nieuwe standaarden HTML5, CSS3 en JavaScript betekent voor de webdesigner. Vandaar dat binnenkort ‘Modern Redesign – 2e geheel herziene editie’ in de winkels ligt. Welke onderdelen zijn nu al te gebruiken, en welke nog niet? Hoe kun je er voor zorgen dat nieuwe sites er ook in oude browsers nog goed uitzien? Op al dit soort vragen geeft het boek een antwoord.
En met ‘geheel herziene editie’ wordt in dit geval ook echt Geheel Herzien bedoeld. Ik schat dat zo’n 80%-90% van de inhoud is gewijzigd ten opzichte van de uitgave van 2004. Alleen het inleidende hoofdstuk ‘Geschiedenis van het internet’ hoefde ik niet ingrijpend te wijzigen. Die was al bekend. Voor de rest: Back to the future. HTML5 komt er aan!
Peter Kassenaar.
-- 22 februari 2011